رویکرد پروژه­ای

روشی است که در آن مطالعه عمیق یک موضوع خاص توسط کودک یا گروهی از کودکان رهبری و هدایت می شود.

5. کودکان در روش پروژه­ای چگونه می­آموزند :

• از طریق تشویق شدن به پرسیدن سوالات فراوان
• استفاده از منابع مختلف برای یافتن پاسخ سوالات (کتابها و سایتها)
• حل مسائل توسط خود کودک
• نمایش دادن آموخته­ ها از طریق گفتگو کردن، نقش بازی کردن،نقاشی کردن، ساخت و ساز(کاردستی)،کتاب درست کردن،پوستر درست کردن،نمودار درست کردن، برپایی نمایشگاه.

 

5. درروش پروژه­ای مربی از کجا می­فهمد که بچه­ها در حال یادگیری هستند؟

• جمع­آوری کارهای کودکان
• مشاهده کودکان
• بررسی و تجزیه و تحلیل آنها (مستندسازی)
• مرور مکرر اهداف آموزشی (جسمانی،شناختی،عاطفی،اجتماعی،ایمنی،زبان­آموزی،هنر)

 

5. یک پروژه چگونه طرح­ریزی می­شود؟

• کودکان با کمک مربیان قسمت اعظم طرح­ریزی را انجام میدهند
• گردش های علمی
• صحبت با متخصص
• مشاهده انواع منابع دیگر در طرح­ریزی خوب یک پروژه

 

5. دیگران چگونه می­توانند در کار پروژه­ای به کودکان کمک کنند؟

• سوالات کودکان را جدی بگیرند و فعالانه به آنها گوش دهند
• فضا و فرصت برایشان فراهم آورند تامطالعه کنند ( تماشا کنند،صدایش را بشنوند،لمس کنند،به تصویر بکشند،بازسازی کنند،از نوبسازند،عکس بگیرند)
• قرض گرفتن انواع ابزار و وسائل از والدین یا دستگاهها

5. انتخاب موضوع

موضوع پروژه می­تواند به دو طریق انتخاب و اغاز شود :

• موضوعات آغاز شده توسط خود کودک : 1- اتفاقاتی که باعث کنجکاوی شدید بچه­ها میگردد (پروژه کرم) 2- گاه برای ایجاد انگیزه می توان وسایل مرتبط با پروژه را در قسمت مامان بازی یا بازی های آزاد کودکان قرار داد و دید بچه­ها با آن چه می­کنند.(پروژه شیرینی)
• موضوعات آغاز شده توسط مربی : گاه ممکن است مربی پروژه­ای را به دلیل آن که پتانسیل تجربیات سودمندی را برای بچه­ها در دل خود دارد، انتخاب کند.

 

ملاکهای انتخاب موضوع

• موضوع باید واقعی و برای بچها قابل لمس باشد.
• موضوع باید بتواند به راحتی به تجربیات پیشین بچها مرتبط و متصل باشد (هرچه بچها با موضوع ناآشناتر باشد مربی مجبور است بیشتر دخالت کند که ما این رو نمی­خواهیم)
• موضوع باید مکانهای گردشی مرتبط در نزدیکی داشته باشد تا بچها به دفعات در طول پروژه از آن بازدید کنند.
• موضوع باید قابلیت این را داشته باشد که خود بچها به تنهایی و بدون کمک مربی، یا خیلی کمک کم بتواند جوانب آن بررسی کند.

 

 

شروع پروژه

فاز اول : انتخاب موضوع

 

1- موضوع طی روندی از مشاهده ، بحث و گفتگو و ایجاد انگیزه کردن ، فراهم آوردن تجربیات مشترک و...انتخاب می شود.

همچنین میتوانید از طریق قصه­ای شخصی از تجربیات خودتان موضوع را معرفی کنید (تجربیات مشترک)

2- مربی عملی بودن موضوع از نظر منابع قابل دسترس و فرصت تجربیات عملی برای بچه­هارا بررسی می کند.

3- مربی طرح عنکبوتی از موضوع تهیه می­کند.

4- تهیه یک طرح عنکبوتی دیگر از دانسته­های بچه­ها و آنچه که می خواهند بدانند و مشخص کردن سوالات بچها.

 

5. درک دانسته های بچه ها پیش از شروع پروژه

• صحبت کردن با بچه­ها از پیش در گروههای کوچک و بزرگ و حتی انفرادی
• تهیه طرح عنکبوتی از دانسته­هایشان
• طرح عنکبوتی برای بچهای کوچک­تر به شکل تصویر
• در کلاسهای که تعداد بچها زیاد است ، بچها را به دو گروه تقسیم کنید و طرح را با گروههای کوچکتر تهیه کنید نه با تمام بچها یکجا.

پرورش سوالاتی برای تحقیق و بررسی

5. گاه وقتی سوال پرسیدن برای بچه­ها سخت است می توانید فکر بچها را بصورت سوال مطرح کنید :

• آیا می­خواهی بدانی که ........؟
• دوست داری بدانی چگونه از آن استفاده کنی؟
• دارم فکر می­کنم که چه اتفاقی می­افتد هنگامی که ......؟ تو چه فکر می­کنی؟
• گاه مربی بطور عمدی از طریق نشان دادن یک کاردستی و به بحث گذاشتن آن می تواند بچها را به فکر کردن وا دارد:
• فکر می­کنید این برای چه کاری است؟
• فکر می­کنید این چگونه ساخته شده است یا چطور در آن قسمت جا می­گیرد؟
• قبل از آمدن متخصص به کلاس از بچها بپرسید که دوست دارند آن شخص در مورد چه چیزی با آنها صحبت کند یا چه چیزهایی را به آنها نشان دهد و ...؟ به این طریق لیست سوالات تهیه کنید.

فاز دوم

1- پرورش پروژه

اولین بخش فاز دوم :

• مربی طرح عنکبوتی اولیه خود و طرح عنکبوتی از دانسته­های اولیه و فهرست سوالات کودکان را مطالعه و مرور میکند و برای تحقیق و جمع­آوری اطلاعات آماده میشود. در شروع فاز دوم کمک والدین بسیار ضروری است.
• مهارتهای مورد استفاده در تحقیق مانند مهارت مشاهده کردن ، نحوه سوال پرسیدن ، نحوه استفاده از ابزار مختلف برای ساختن چیزهایی (چسب و منگنه،...) و نقاشی­های مشاهده­ای به بچها معرفی می گردد و به آنها فرصت داده میشود تا تمرین کنند.
• فهرست سوالات را که بزرگ نوشته شده­اند یا تصویری شده­اند به دیوار می­زنیم تا بچها فراموش نکنند که قرار است در مورد چه چیزی تحقیق کنند و موضوع را در ذهن داشته باشند.
• مراجعه مکرر به سوالات و ترغیب بچها به فکرکردن عمیقتر در مورد موضوع که فراموش نشود.

وظیفه مربی

• فرستادن نامه به خانه و اعلام موضوع پروژه و شرح طرح هایش.
• اضافه کردن فهرست سوالاتی که بچها تلاش خواهند کرد پاسخی برای آنها بیابند.
• توضیح اینکه چرا این موضوع انتخاب شده است و اهداف آموزشی (حیطهای شناختی....) چگونه در آن تنیده خواهد شد.
• درخواست از والدین تا اگروسائل و چیزهای مرتبط با موضوع پروژه دارند که به تحقیق و بررسی بچها کمک می­کند را به مهد بفرستد.

فراموش نکنید :

• اگر میخواهید بچها یادگیرندگان کنجکاوی باشند باید خود نیز کنجکاو باشید.
• متخصصین خوب زیادی را به کلاس بیاورید و از قبل آنها را آماده کنید.به آنها بگویید بچها چگونه بهتر می­آموزند.
• از آموزش مستقیم مفاهیم پیچیده اکراه نداشته باشید.
• بچها هر روز از روند کار نقاشی کنند.بچها از طریق نقاشی میتوانند تجربیات مرتبط با موضوع را به خاطر بیاورند.نقاشی­ها به مرور زمان بهتر می­شود.
• از طریق ساختن :گاه بچها دانستها و علایقشان را در چیزهای که درست میکنند نمایش میدهند.
• بردایره لغات و انواع طبقه بندی تاکید کنید. یادگرفتن اسامی موجودات زنده و چیزهای موجود در طبیعت
• کلمات دیواری ( زبان آموزی)

آماده شدن برای تحقیق

• شرکت دادن بچها در برنامه­ریزی برای گردش
• تقسیم مسئولیت پرسیدن سوالها و جمع­آوری اشیاء و چیزهای مرتبط با موضوع،توسط مربی
• یادآوری کردن مسئولیت­ها به بچها
• حمایت کردن و تشویق بچها (مریم جان چه سوالی قرار بود بپرسی؟ یا زهرا جان یادت باشد آن نمونه­ها را جمع­آوری کنی تا به مهد ببریم)
• پروژهای مرتبط با طبیعت داشته باشید . در مورد زیبایی و عظمت طبیعت زیاد صحبت کنید.

قبل از رفتن به گردش نکات زیر باید مد نظر مربی باشد :

• ایمنی محل گردش (برای بچها)
• تحقیق و بررسی (آیا در خلال گردش با راحتی به چیزها دست میزنند؟نگاه کنند و نقاشی کنند،بردارند،دکمه­ها را فشار دهند)
• متخصصین (آیا میزبانی خواهد داشت که متخصص باشد و بتواند جواب سوالات بچها را بدهد؟)
• مصنوعات (آیا هیچ ابزاری ،وسیله­ای،محصولی و...وجود دارد که بتوان قرض گرفت و برای مطالعه بیشنر به کلاس آورد؟)
• همچنین به بچها بگویید : سوالاتشان را خودشان بپرسند – از متخصصین به عنوان منابع استفاده کنند- پاسخ سوالاتشان را خودشان جستجو کنند و پیدا کنند.

 

5. آموختن مهارتها به بچها

• مهارت سوال پرسیدن
• مهارت شمارش ، نمودار گرفتن و جدول درست کردن
• مهارت خوب مشاهده کردن
• مهارت نقاشی از مشاهدات
• مهارت عکس گرفتن
• مهارت ساختن

 

فاز دوم ( تحقیق و بررسی)

1- انجام گردشهای علمی مرتبط با موضوع

2- ملاقات و مصاحبه با متخصصان

3- مطالعه و امتحان کردن اشیاء و مصنوعات مرتبط با موضوع پروژه

4- جستجو منابع مختلف مانند کتابها و سایتها

پایان فاز دوم

پس از آنکه پاسخ سوالاتشان را پیدا کردند و به طرق مختلف درک و اطلاعات آموخته را به نمایش گذاشتند ممکن است رفته رفته علاقه بچهانسبت به پروژه کاهش یابد و وقت آن باشد که پروژه به فاز سوم ، نقطه پایانی پروژه و نتیجه­گیری برود.

فاز سوم : نقطه پایانی و نتیجه­گیری روش پروژه­ای

• در روند نهایی شدن پروژه بچها انچه را که آموخته­اند را خلاصه می­کنند. بچها فرصت توضیح دادن و شرح جزئیات آنچه را آموخته­اند داشته باشند.
• مربی در این مرحله طرح عنکبوتی دیگری تحت عنوان «آنچه که ما حالا میدانیم» را آغاز میکند.و یا طرح عنکبوتی بچها را بر داشته و با ماژیک رنگ دیگری آن را با گفته­های بچها کامل میکند.
• فعالیتها را مرور کردن وبحث و گفتگو در مورد آموخته ها
• درست کردن کتاب و به اشتراک گذاشتن با والدین
• جمع­آوری و ثبت اطلاعات ( جمع­آوری و مستندسازی کار بچها:1- طرحهای عنکبوتی 2- عکسها 3- نقاشیها 4- نمونه های از صحبتهای تک تک بچها 5- تعریف کردن خاطراتی از تجربیات یادگیری­شان 6- گزارشات از گردشها 7- آزمایش ها 8- بازدید متخصصین و سایر فعالیتها) بخش بسیارمهم پروژه.
• در این مرحله کل پروژه مانند داستانی مصور در کتابی با والدین و دیگران به اشتراک گذاشته می شود.
• گذاشتن نمایشگاهی از کارهای بچها و دادن مسئولیت توضیح دادن پروژه به هر یک از کودکان
• برپایی جشن پایان پروژه و دخالت والدین و کودکان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

گردآورنده : آرزو اسحاقی

مدیر و موسس مهدکودک و پیش­دبستانی آرزو